“Het is vrijdagmiddag en een medewerker vraagt aan jou wie er dienst heeft. Je noemt haar naam. Een diepe zucht volgt. “O nee, toch niet Nicole …” Nicole is voor jou een fijne collega. Ze heeft hart voor de zaak en is ontzettend gedreven, maar ze kan ook nogal zwart-wit zijn en weet het over het algemeen het beste. Dat wordt niet door iedereen op de werkvloer gewaardeerd. Daar wordt Nicole, zeker in de dienst, geregeld als te strikt en weinig flexibel ervaren. Je hebt wel eens gedacht: moet ik haar dat nu zeggen? Best pijnlijk natuurlijk, en ach, jij hebt er zelf geen last van, concludeer je. Toch blijft het knagen. Want als de situatie andersom zou zijn en het zou om jou gaan, dan zou jij het ook willen weten. 

Dan vindt er een escalatie plaats. De medewerkers zetten hun hakken in het zand en verzamelen ‘bewijzen’ dat er met Nicole moeilijk te werken valt. En dan zit je daar opeens, als voorzitter van je groep, als medisch manager of in welke rol dan ook. Met Nicole in een kamer, om deze heikele kwestie met haar te bespreken. Dat het al langer speelt, ook. Dan komt die vreselijke vraag van Nicole: waarom heb je nooit iets tegen mij gezegd? En dan wordt het nog erger met de vraag: waarom heeft niemand ooit iets tegen mij gezegd?”

Aanspreken 
Altijd een teken dat het niet zo eenvoudig is als het klinkt. Ook een thema dat in veel van onze bijeenkomsten aan bod komt, want hoe spreek je iemand op een goede manier aan? Het is mens eigen om aardig gevonden te willen worden. En iemand ergens op aanspreken, tja, dat is minder aardig. Niemand vindt het leuk om te doen en toch … we willen het zelf ook weten als het over onszelf gaat. Vergelijk het met spinazie tussen je tanden. Dan heb je toch ook liever dat iemand je dat zegt, zodat je niet de halve dag voor schut loopt?

‘It’s a hard thing to do’, zo is dat. Hard werken, dus. Het is een kwestie van proberen, oefenen, op je bek gaan en het op een andere manier benaderen. Als je het maar doet, want niets zeggen is veel erger dan aanspreken. En nee, er is geen quick fix voor aanspreken. Of een lijstje dat je kunt afwerken, waardoor het opeens een makkie wordt. Het is goed om te beseffen dat je aanspreekt omdat je je bekommert om de ander, zelfs als het alleen maar gaat om die spinazie tussen de tanden. Het draait dus om de volgende combinatie: de ander confronteren en tegelijkertijd duidelijk laten merken dat je dat doet omdat je om de ander geeft. Dat vergt lef. Lef om het te doen en te blijven doen. Want als je stopt met aanspreken, dan geef je iemand eigenlijk gewoon op, dan is diegene niet meer belangrijk genoeg voor jou om in te investeren.

Eerste hulp bij aanspreken, 5 tips:

1. Benader het als een slechtnieuwsgesprek
   Bereid je dus voor, zorg dat je de juiste (ongestoorde) setting creëert en dat je weet wat je wilt gaan zeggen.

2. Give a damn
   Laat merken dat je iets zegt omdat je het beste met de ander voor hebt.

3. Eén-op-één
   Aangesproken worden of kritiek krijgen tast iemands zelfbeeld altijd in enige mate aan. Doe het dus niet waar anderen bij zijn.

4. Houd het persoonlijk
   Bespreek het vanuit je eigen ervaringen. Hoe verleidelijk ook, speel alsjeblieft niet de ‘collega’s vinden het ook’-kaart. Als er iets onveilig voelt, is het dat wel.

5. Ben duidelijk
   Gebruik geen (verklein)woorden om de boodschap te verzachten. Daar zijn we in de gezondheidszorg sowieso goed in: “Even ontspannen, het is maar een prikje …” Blijf bij je boodschap en voorkom dat je meteen gaat nuanceren als je hem gebracht hebt. De ander zal dan vooral de nuance oppikken en concluderen dat het allemaal wel meevalt. Dat is menselijk gedrag als het om ‘slecht nieuws’ gaat.

Meer tips en hier op een laagdrempelige manier mee oefenen? Boek dan onze training ‘Aanspreken’

Esther