Wie wil het niet, met veel plezier je werk doen? Dat willen we allemaal, maar in de praktijk blijkt het best lastig en hebben we soms het gevoel dat we weinig invloed hebben op de invulling van een deel van onze taken. Toch heb je meer invloed dan je denkt!   

Hoe dat zit? Dat leggen we je graag uit. Met concrete tips en handvatten om meteen zelf aan de slag te gaan.

Werken aan werkplezier

Een model dat veel gebruikt wordt om te kijken naar arbeid en gezondheid is het Job Demands-Resources model. Dit model gaat uit van twee assen die van invloed zijn op werkplezier. De motivatie as gaat over je energiebronnen die positief bijdragen aan je werkplezier. De uitputtings as gaat over de energievreters die een negatief effect hebben op je werkplezier.  We weten uit onderzoek dat het stimuleren van energiebronnen een veel groter effect heeft op je werkplezier dan het wegnemen of verminderen van je energievreters.

Hoe doe je dat nu? Zorgen dat je je energiebronnen (je calling en comradeship) stimuleert? De afgelopen jaren wordt er in dat kader steeds meer onderzoek gedaan naar het zogenaamde jobcraften. De naam zegt het al: het gaat erom dat jij als dokter zelf zoekt naar manieren om je werk zo goed mogelijk te laten aansluiten op je eigen voorkeuren, talenten en passie . Je sleutelt als het ware aan je baan. Met als doel om deze beter te laten passen bij je persoonlijke behoeftes, sterke kanten, interesses en capaciteiten. 

Je werk zodanig beïnvloeden dat het beter bij je past, waardoor je betrokkenheid, motivatie en tevredenheid toenemen. Binnen de kaders proactief je eigen werk (her)structureren dus. Dat kan door kleine wijzigingen aan te brengen in taken, relaties, context en gedachten over je werk. Vaak ben je hier onbewust al mee bezig, bijvoorbeeld door een opleiding te volgen of mee te doen aan dat gave onderzoek, omdat je daar energie van krijgt. Het is goed om bewust met jobcrafting aan de slag te gaan. Om preventief te werken aan het voorkomen van een burn-out of, positiever geformuleerd, om bevlogen je werk te kunnen blijven doen. 

Natuurlijk zijn er vastomlijnde kaders waarbinnen je als dokter werkt. Je kunt niet zomaar van alles aanpassen. De OK staat gewoon gepland, net als de poli en ook overleggen horen er nu eenmaal bij. Helemaal waar, maar toch ben je nooit volledig overgeleverd aan de kaders die anderen scheppen. Je hebt altijd enige mate van vrijheid om je taken aan te laten sluiten bij wat voor jou het beste werkt. Door goed te kijken naar de ‘speelruimte’ die er wél is, is het mogelijk om situaties te vinden waarin je jouw werk kunt veranderen, al is het maar voor een stukje. Dit kan zitten in: de manier waarop je over je werkt denkt; de onderlinge contacten met anderen met wie je samenwerkt; de inhoud van je takenpakket. 

Wat kun je concreet doen? 

Breng eerst eens in kaart welke taken er allemaal op je bordje liggen. Denk aan patiënt gerelateerde taken, maar ook aan taken op het gebied van opleiding, organisatie, management, bestuur of relationeel. 

Heb je alles in kaart gebracht, vraag je dan eens af: 

Per taak: krijg ik hier energie van of kost het me energie? 

Van welk talent maak ik onvoldoende of nog geen gebruik? 

Hoe kan ik hieraan sleutelen? 

Sleutelen, hoe dan?

1. Taakcraften: iets veranderen aan wat je doet.
   Je past het aantal en soort taken aan.
   Voorbeeld: je (herver)deelt bestaande taken met collega’s. 

2. Relationeel craften: iets veranderen aan met of voor wie je iets doet.
   Je past de relaties met anderen binnen je werk aan.
   Voorbeeld: je gaat meer of minder samenwerken met anderen. 

3. Cognitief craften: aan de slag met waarom je iets doet, met hoe jij je tot een taak verhoudt.
   Je past je kijk op de betekenis van de taken voor jezelf aan.
   Voorbeeld: je gaat de betekenis van een taak anders waarderen. 

4. Contextueel craften: veranderen waar, wanneer of waarmee je iets doet.
   Je past je werkplek, werkomgeving en/of werktijd aan of je richt je werkplek opnieuw in.
   Voorbeeld: je voert je taken (deels) in een andere werkomgeving uit, bijvoorbeeld thuis.

Je kunt per manier van ‘craften’ gebruikmaken van de volgende vier technieken: aanvullen, aanpassen, afstoten of oplossen. Hoe je dat kunt doen? Gebruik dit schema als voorbeeld en ter inspiratie:

Meer over jobcraften of wil je eens samen met iemand sparren hoe dit nóg beter in de praktijk te brengen? Dat kan! >>>

Inspiratiebronnen

Demerouti E, Bakker AB, Nachreiner F & Schaufeli WB (2001). The job demands resources model of burnout. Journal of Applied Psychology, 86, 499-512.

BakkerAB & Demerouti E (2007). The job demands recources model: State of the art. Journal of Managerial Psychology, 22(3):309-328.

Dubbelt L, Demerouti E & Rispens S (2019). The value of job crafting for work engagement, task performance, and career satisfaction: longitudinal and quasi-experimental evidence. European Journal of Work and Organizational Psychology, 28(3), https://doi.org/10.1080/1359 432X.2019.1576632. 

Hulshof I, Demerouti E & Le Blanc P (2020). Providing Services During Times of Change: Can Employees Maintain Their Levels of Empowerment, Work Engagement and Service Quality Through a Job Crafting Intervention? Front. Psychol, 28 https://doi.org/10.3389/ fpsyg.2020.00087. 

Tims M, Bakker A & Derks D (2012). Development and validation of the job crafting scale. Journal of Vocational Behaviour, 80; 173-186. 

Wrzesniewski A & Dutton JE (2001). Crafting a Job: Revisioning Employees as Active Crafters of Their Work. Academy of Management Review, 26(2) https://doi. org/10.5465/amr.2001.4378011.